Co robią w Szabat żydowskie rodziny?

Kabalat Szabat (hebr. powitanie Szabatu) oznacza powitanie Soboty w piątek wieczorem. To sprawia, że ​​piątkowy wieczór jest wyjątkowy dla Żydów — szczególnie dla żydowskich rodzin. Wspólny rodzinny posiłek w piątek jest obowiązkiem każdego, bez żadnych wymówek. Nawet dla wielu świeckich Żydów, którzy przez długi czas nie przestrzegali żadnym Bożych postanowień- zgromadzanie się w domu w Szabat jest wydarzeniem o największym znaczeniu. Stało się to integralną częścią kultury żydowskiej. Ten artykuł stanowi przegląd tradycji i przyczyn ważności Szabatu, a także ukazuje wpływ, jaki ma on na całą społeczność żydowską.

Po pierwsze, dlaczego Szabat zaczyna się w piątkowy wieczór? Cała idea Szabatu po raz pierwszy pojawia się w opowieści o stworzeniu, w opisie określenia czasu przypadającego na dobę: „i był wieczór i poranek: dzień szósty.” A następnie wszystkie dni są opisane w taki sam sposób, zaczynając z wieczora. Tak więc, wraz z pojawieniem się pierwszych trzech gwiazd na niebie zaczyna się Szabat.

Tradycje Szabatu

Nie wszystkie rodziny zachowują wszystkie te tradycje, ale zapalanie dwóch świec i  spożywanie chleba i wina są najbardziej rozpowszechnionymi częściami posiłku rodzinnego.

1) Gospodyni domu zapala dwie świece i wypowiada błogosławieństwo na Szabat – odwołując się w ten sposób do dziesięciu przykazań w Torze, które zawierają dwa przykazania na Szabat – pamiętaj o nim i przestrzegaj go. [1]

2) Ojciec kładzie dłonie na głowach każdego ze swoich dzieci i błogosławi je — najbardziej wzruszająca część tradycyjnego żydowskiego szabatu, która pomaga rodzicom wyrazić i potwierdzić miłość do swoich dzieci w tym szczególnym rodzinnym czasie.

3) Rodzina siedzi razem przy stole i głowa rodziny wypowiada: „Kidusz” nad kielichem wina. Jest to błogosławieństwo i poświęcenie szabatu: „Błogosławiony jesteś, Boże, Królu wszechświata, który stworzyłeś owoc winorośli”. Kielich „Kidusz” jest przypomnieniem dwóch powodów przestrzegania Szabatu. Pierwszy powód – aby naśladować Boży model stworzenia w ciągu siedmiu dni, a  drugi — aby pamiętać, że Izrael został wyzwolony z niewoli. „Kidusz” symbolizuje więc stworzenie, a także wspaniały exodus z Egiptu.

4) Dwa bochenki chleba — „chały” – tradycyjnie są przełamywane z błogosławieństwem: „Błogosławiony jesteś, Boże, Królu wszechświata, dający chleb z ziemi”. Chałkę się rozłamuje, macza w soli i przekazuje każdemu członkowi rodziny. Chały są dwie na pamiątkę podwójnej porcji manny, którą Izraelici otrzymywali na pustyni w każdy piątek, żeby nie zbierać manny w Szabat. Sól jest zawsze na stole na pamiątkę braku Świątyni — a stół podobny jest do ołtarza w świątyni, ponieważ na ołtarzu zawsze była sól do składanych ofiar.

5) Czasami śpiewa się piosenki, czy błogosławieństwem, w zależności od tego, jak tradycyjna jest rodzina — albo o samym Szabacie, albo według Psalmów, albo 31 rozdziału Księgi Przysłów (o dzielnej kobiecie), jako pochwała żony.

6) Pod koniec posiłku często wypowiada się dziękczynienia za jedzenie, wraz ze specjalnym błogosławieństwem dla każdego rodzaju żywności, w centrum których zawsze są dwa główne elementy — chleb i wino.

Nic wam to nie przypomina?

Jak mogliście już zauważyć, wiele aspektów żydowskiego Szabatu nasyconych jest wartościami mesjańskimi! W szczególności, gdy czytamy w Liście do Hebrajczyków, że sam Jeszua jest naszym pokojem, a  „wejście do odpoczynku” — to droga do przeżywania nowej wolności zbawienia, którą mamy w Nim. Popatrzmy na fakt, że historia Exodusu opowiada o wyjściu narodu żydowskiego z niewoli, przez odkupienie krwią baranka i przaśnym chlebem, a następnie wejściu w przymierze z Bogiem i dalej do ziemi obiecanej. Jak niesamowicie  jest świętować w tradycjach Szabatu analogie do wiecznego zbawienia w Mesjaszu! Kielich „Kidusz” symbolizujące krew odkupienia i zbawienia, przełamany chleb – zbawienie i bezpieczeństwo. Przyjmujemy ten pokarm przy „wchodzeniu do odpoczynku” Szabatu. Czy to nie jest piękne?

„Bardziej niż Żydzi zachowali szabat, szabat zachował Żydów”

Kocham tradycje, które pomagają niemal każdemu członkowi rodziny, a zwłaszcza tym, którzy czasami nie otrzymują tyle samo szacunku jak inni. Tradycje Szabatu pomogły żydowskim rodzinom  przetrwać w najtrudniejszych czasach, w czasach prób i prześladowań przez dwa tysiące lat wygnania.

W Rzymie, hebrajskich niewolników bito za odmowę pracy w Szabat. W czasach Inkwizycji w Hiszpanii, tajni Żydzi („marranie”) gromadzili się w podziemnych piwnicach, aby zapalić świece szabatowe i wykonać „kidusz". Odkryto fakty, że niektóre rodziny w Ameryce Południowej, które schodziły do piwnicy w piątek wieczorem zapalić dwie świece, nie miały zrozumienia, dlaczego to robią, aż okazało się, że są potomkami Żydów , którzy uciekli z Hiszpanii i potajemnie przestrzegali Szabatu. Tak potajemnie, że po prostu zapomnieli, dlaczego to robią, i byli bardzo zaskoczeni, kiedy okazało się, że ich przodkowie byli Żydami! W czasach sowieckich, Żydzi cierpieli z głodu, uwięzienia i wygnania na Syberii, a nawet gorzej – nazywano ich „pasożytami religijnymi” – czyli tymi, którzy odmawiają pracy w Szabat. Nawet w Oświęcimiu, Żydzi dokonywali nadludzkich wysiłków, aby uczcić dzień święty. [2]

Podczas gdy wiele innych narodów poprzez uciski, męki i rozproszenie, zostało rozbitych i zniszczonych, to  naród żydowski, w jakiś sposób, trzymając się swojej kultury ustanowionej przez Boga – przetrwał. I rzeczywiście przytoczone słowa są bardzo trafne: „Bardziej niż Żydzi zachowali Szabat, Szabat zachował Żydów”.

Pokochaj Dawcę bardziej niż dar

Niestety, z czasem pochwała Szabatu osiągnęła niemalże boski status. W średniowieczu, kiedy  prześladowania ludności żydowskiej przez chrześcijan były szczególnie okrutne, piosenka pt. „Lecha Dodi” [3] (Przyjdź, mój ukochany) odnosiła do samego Szabatu, i personifikowała Szabat – jako królową. Śpiewana była jakby w oczekiwaniu na przybycie „Królowej Szabatu”, a słowa z Pieśni nad Pieśniami wymawiane były w odniesieniu do samego Szabatu. Pieśń nad pieśniami jest uważana za analogię do miłości Boga i Jego ludu, a nie Bożego narodu i Szabatu. Szabat jest świętym i drogocennym darem, ale nie może zastąpić samego Boga, a wszelka cześć należy się Stwórcy, a nie Jego darom.

Oczywiście, wszyscy ludzie mają tendencję, aby bardziej kochać to co widoczne — dary zamiast Tego, który je daje, ale to jest bałwochwalstwo. Pomyślcie przez chwilę o swoim życiu i przypomnijcie sobie te chwile, kiedy zachowujecie się podobnie. Każdy z nas bierze udział w tej bitwie, aby zachować Boga w centrum naszej miłości i uwielbienia, a kiedy Bóg nie jest na pierwszym miejscu, wszystko idzie źle. Pomijamy to co najcenniejsze.

Bóg przez swoje miłosierdzie zachował naród żydowski silny, zjednoczony i kulturowo jednolity na przestrzeni wieków, nie inaczej niż w cudowny sposób. Podążanie za Jego mądrymi prawami i przykazaniami, takimi jak przestrzeganie Szabatu, pod wieloma względami uchroniło naród od rozpadu. Ale módlmy się, aby naród Izraela znowu napełnił się pragnieniem Tego, który dał przykazania, a nie zadawalał się samymi przykazaniami. Módlmy się o przebudzenie Jego narodu, o powstanie z martwych! Módlmy się razem w najbliższy Szabat o naród żydowski na całym świecie, o objawienie i zbawienie, i o prawdziwe „wejście do Jego odpoczynku”. Amen.

[1] Księga Wyjścia 20:5
[2] http://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/261818/jewish/A-Brief-History-of-Shabbat.htm
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Lecha_dodi

Что еврейские семьи делают в Шаббат? 

Źródło: ieshua.org od oneforisrael.org
Polska: Anna Skliarenko