מַּטּוֹת (Matot / Plemiona)
Księga Liczb 30:2 — 32:42
Dzisiejszy cotygodniowy rozdział Tory zaczyna się od długich instrukcji ograniczających wolność kobiet do składania ślubów. Zaznacza prawo do wetowania przez mężczyzn osobistych, życiowych decyzji kobiet. Czy było to Boskie „zielone światło” dla męskiej dominacji w izraelskim społeczeństwie? Czy jest to jawne pobłażanie postawie seksizmu i ukonstytuowanie kobiecej niekompetencji lub niekompletności?
Po pierwsze, należy wyjaśnić, że śluby i przyrzeczenia, o których mowa w tym fragmencie, nie są umowami cywilnymi, takimi jak uzyskanie kredytu hipotecznego, ale osobistymi aktami oddania się Bogu. Zwykle polegały na składaniu ofiar i innych darów, które powinny być przynoszone do świątyni Pana (Liczb 29:39). Najsilniejszą przysięgą, jaką można było złożyć, było przyrzeczenie nazyreatu (Liczb 6:21-26). Nazyrejczyk dobrowolnie ograniczył jedzenie, swój wybór i obowiązki rodzinne, aby przez pewien czas poświęcić się wyłącznie służbie Bogu. Kiedy ślub był wypełniony, musiał przynieść wiele cennych ofiar (Liczb 6:13-15).
Inne śluby były składane podczas specjalnych próśb o miłosierdzie Boże, jak na przykład w rozpaczliwej modlitwie Anny o to, żeby Bóg położył kres jej bezpłodności. W 1 Księdze Samuela czytamy:
„Z goryczą w duszy modliła się ona do Pana i bardzo płakała, I złożyła ślubowanie, mówiąc: Panie Zastępów [Wszechmogący Boże] Sabaoth! Jeśli wejrzysz na niedolę swojej służebnicy i jeśli wspomnisz na mnie, a nie zapomnisz o swojej służebnicy i dasz swojej służebnicy męskiego potomka, to ja oddam go Panu [jako dar] po wszystkie dni jego życia, i nożyce nie dotkną jego głowy.” (1 Sam 1:10-11)
Krótko mówiąc, jej syn miał zostać Nazyrejczykiem przez całe życie. Innym szokującym przykładem jest bezmyślna przysięga Jeftego, kończąca się ofiarowaniem ukochanej córki (Sdz. 11:30-39). Widzimy, że śluby dla Pana mogą mieć konsekwencje wykraczające poza życie tego, który je złożył! Wydaje się, że uzasadnia to wagę instrukcji podanych w 30 rozdziale Księgi Liczb.
Nasz cotygodniowy rozdział Tory rozpoczyna się od krótkiego uzasadnienia świętości obietnic złożonych Bogu. W Liczb. 30:3 czytamy:
„Jeżeli mężczyzna złoży Panu ślub albo przysięgę, zobowiązując się do wstrzemięźliwości, to niech nie łamie swego słowa, lecz wykona wszystko, co wychodzi z jego ust”.
Podobnie, zgodnie z 10 wersetem, niezamężna kobieta (wdowa lub rozwiedziona) była osobiście odpowiedzialna za wypełnienie swoich ślubów.
Reszta rozdziału poświęcona jest wyjątkom od tej reguły, kiedy śluby mogły zostać unieważnione; a mianowicie, gdy składająca śluby osoba nie była niezależna, a takie jednostronne zobowiązanie mogło negatywnie wpłynąć na całą rodzinę.
Na przykład w Liczb. 30:11-13 zostało powiedziane:
„ Jeżeli jednak w domu swego męża złożyła ślub lub zobowiązała się przysięgą do wstrzemięźliwości, a jej mąż usłyszy o tym, lecz nie odezwie się do niej i jej się nie sprzeciwi, to ważne będą wszystkie jej śluby i wszystkie zobowiązania, którymi zobowiązała się do wstrzemięźliwości. Jeżeli jednak mąż unieważni je w dniu, kiedy o nich usłyszy, to wtedy wszystko, co wyszło z jej ust, więc jej śluby i zobowiązania do wstrzemięźliwości, nie będą ważne. Mąż je unieważnił, a Pan jej odpuści."
W starożytnym świecie kobiety żyły w rodzinach zarządzanych przez ojców lub mężów. Poważne fizyczne potrzeby przedindustrialnego rolnictwa, a także niebezpieczeństwa, które zagrażały kobietom, ograniczały ich udział w produkcyjnych aspektach gospodarki rodzinnej. Z tego powodu sieroty i wdowy są przedstawiane w Biblii jako bardzo potrzebujące istoty, ponieważ nie miały ochrony i środków do niezależnego przetrwania. Jak opisano w księdze Rut, jedyną nadzieją wdowy było znalezienie wykupiciela w rodzinie, który wziąłby ją pod swoją ochronę. (Rut 3:9-13).
Tak więc, kiedy nasz tekst mówił o ślubach i przysięgach proklamowanych na własną rękę przez kobietę zależną, to było oczywiste, że takie działania miały poważne konsekwencje dla reszty rodziny, a zwłaszcza dla kogoś, kto ostatecznie był odpowiedzialny za wykonanie wszystkich zobowiązań rodzinnych, czyli dla ojca lub męża. Podobnie jak zadłużenia na karcie kredytowej, czy zastawienie przez gracza rodzinnego samochodu, osobista przysięga może zagrozić dobru całej rodziny, dlatego główny odpowiedzialny otrzymywał prawo do odwołania (lub potwierdzenia) ślubów członków jego rodziny.
W żadnym razie nie było to ograniczeniem wolności osobistej kobiet. Zasada ta uznała, że rodzina jest organizmem współzależnym, wymagającym ochrony dla dobra każdego jej członka. Każdy członek rodziny odgrywał ważną rolę w domowym budżecie; a osobista decyzja o „wstrzymywaniu się”, na przykład poprzez złożenie przysięgi, mogła przynieść katastrofalne skutki dla wszystkich. Było to szczególnie prawdziwe zwłaszcza w czasach, kiedy to nie osobista samorealizacja, ale proste fizyczne przetrwanie było krytyczną potrzebą i wszystko było temu podporządkowane.
Współczesna gospodarka wyraźnie różni się od realiów tamtych dni, a także możliwości uczestniczenia w domowym budżecie zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Dzisiaj obydwie strony mają praktycznie nieograniczone możliwości.
Niemniej jednak Biblia potwierdza absolutny priorytet wspólnoty, bez względu na to, czy jest to nasza rodzina, nasza społeczność, czy nasze społeczeństwo, i zachęca nas do poświęcenia naszych praw i osobistych interesów dla dobra społeczności. Jak napisał Paweł do Koryntian:
„Będąc wolnym wobec wszystkich, oddałem się w niewolę wszystkim, abym jak najwięcej ludzi pozyskał.” (1 Kor. 9:19)
A w innym miejscu mówi:
„I nie czyńcie nic z kłótliwości ani przez wzgląd na próżną chwałę, lecz w pokorze uważajcie jedni drugich za wyższych od siebie. Niechaj każdy baczy nie tylko na to, co jego, lecz i na to, co cudze.” (Fil. 2:3-4)
Źródło: ieshua.org od oneforisrael.org
Polska: Anna Skliarenko
Последнее: 26.07. Спасибо!
